Arbeidsmarktdebat 2025: van visie naar mogelijkheden
Arbeidsmarktdebat 2025: van visie naar mogelijkheden – wat wil politiek Nederland echt? Terwijl de arbeidsmarkt piept en kraakt, discussieert politiek Den Haag over regels, vrijheid en vertrouwen. De vraag is: durft iemand echt iets te veranderen?
Maandag 20 oktober schoof ik in Den Haag met circa 150 genodigden aan bij het Groot Arbeidsmarktdebat. Kamerleden van het CDA, VVD, BBB en PvdA-GroenLinks gingen in gesprek met werkgevers, branchevertegenwoordigers en zelfstandigen over één centrale vraag: hoe houden we Nederland aan het werk in een tijd van krapte, vergrijzing en veranderende werkvormen?
De overeenstemming was opvallend groot. Iedereen wil eenvoud, vertrouwen en ruimte voor maatwerk. Maar de invulling verschilt sterk.
Het CDA pleitte voor normaal doen in beleid: minder regels en meer fatsoen bij werkgevers en bemiddelaars. De VVD wil werken weer lonend maken, met fulltime als norm, gratis kinderopvang en een bonus voor wie meer uren werkt. De BBB richt zich op huisvesting, oneerlijke concurrentie met eigen inwoners en meer ruimte voor ondernemerschap. D66 benadrukt de economische noodzaak van arbeidsmigratie, mits selectief en menswaardig. GroenLinks-PvdA wijst op structurele misstanden zoals lage lonen en slechte huisvesting en pleit voor een vierdaagse werkweek. Over één ding was men het eens: het toeslagenstelsel is achterhaald. Meer werken levert te vaak te weinig op.
Ook de positie van de ruim 1,2 miljoen zelfstandigen kwam uitgebreid aan bod. Uit onderzoek blijkt dat 80 procent bewust kiest voor het zzp-schap en de vrijheid wil behouden. Vrijheid tegenover zekerheid blijft de kern. “De mens moet weer centraal staan, niet het contract,” vatte een deelnemer tijdens een 1:1 ontmoeting het treffend samen. De angst voor schijnzekerheid en vooral ook handhaving hangt voor werkgevers en zzp’ers nog altijd boven de markt. 60% van de ZZP’ers heeft hier veel last van: minder durf, naheffingen en werkgevers durven niet.
De blik vooruit leverde ook optimisme op. Scholing, omscholing en sector overstijgende mobiliteit werd breed gedragen. Wendbaarheid en veel meer vertrouwen in plaats van regels. Het Deense model werd genoemd als inspiratiebron: mensgericht, soepel en toekomstbestendig.
De hamvraag was ook: durven we het echt anders te doen? En krijgen we dit ook voor elkaar? Minder systemen, meer mensen. Minder wantrouwen, meer verantwoordelijkheid. De wil lijkt er te zijn. Nu de daden! Randvoorwaarde is wel: Het nieuwe kabinet moet snel aan de slag, werd wishfull uitgesproken. Of zij de doorbraak gaan brengen?